woensdag 23 maart 2016

Een fijne lijn tussen waar technologie helpt en waar ze schaadt

Samenvatting: Het OESO (Organisatie voor Economische samenwerking en Ontwikkeling) voerde in 2015 een studie over 31 landen, gaande van China naar Europa tot in de VS. Deze studie had de bedoeling om digitale kennis te analyseren. Hierbij stelt de studie dat het belangrijk is dat de leerlingen een bepaald basisniveau hebben van wiskunde en begrijpend lezen. Dit zou belangrijk zijn om te leiden tot gelijke kansen wanneer deze leerlingen actief zouden zijn in de digitale wereld. Ze stellen dus om niet zomaar de leerlingen in contact te brengen met hoogtechnologische snufjes, zoals vele scholen doen omdat ze denken dat het onderdeel moet zijn van het hedendaagse onderwijs, maar pleiten eerst voor een grondige basisopleiding zonder gebruik van technologie. Het rapport toont dat landen die aanzienlijk investeren in ICT in het onderwijs geen enkele opvallende verbetering lieten optekenen in de PISA-resultaten. PISA is een examen dat 15-jaringen afleggen in OESO-landen. Vandaar dat OESO concludeert dat scholen meer aandacht moeten geven aan het niveau van begrijpend lezen en wiskunde in plaats van  te investeren in computers, tablets of internetverbindingen in het algemeen.

Het is de dag van vandaag geen raar zicht meer wanneer we een peuter van 3 jaar met een tablet zien spelen. Waarom schrikken we hier niet meer van op? Omdat dit nu éénmaal “meegaan met de tijd is”. Elke dag opnieuw evolueert de wereld en essentiële zaken, zoals bijvoorbeeld onderwijs, proberen hierin te volgen. Zo zien we dat bijvoorbeeld tijdens de lessen LO momenteel wel eens een tablet of een GO Pro gebruikt kan worden, om gerichte feedback te kunnen geven aan de leerlingen. Of dat er een online tool zoals Socrative gebruikt wordt in de klas om bepaalde zaken organisatorisch gemakkelijker te laten verlopen. Ook het hele opzet van bijvoorbeeld Smartschool is gemaakt om de communicatie tussen leerkrachten, ouders en leerlingen gemakkelijker te maken. Wanneer zulke technologische zaken gebruikt worden naast de normale basisopleiding, om zaken vlotter te laten verlopen of om lessen interessanter en plezanter te maken, ben ik van mening dat dit zeker een meerwaarde kan betekenen.  Zelf heb ik tijdens de les lichamelijke opvoeding ook wel eens mijn tablet gebruikt om leerlingen op deze manier iets te kunnen bijleren. Daarbij is het ook gebleken dat visuele feedback kan helpen bij het leerproces van de leerling in kwestie.

Maar wanneer technologie gebruikt wordt voor andere doeleinden zoals bijvoorbeeld als hulpmiddel om de klasgroep onder controle te houden of als alternatief om doelstellingen te behalen in het leerplan, moeten we hier toch wel voorzichtig mee omgaan. Uit de literatuur blijkt dat zowel sociale vaardigheden als effectief de te kennen leerstof hierdoor op een zijspoor kunnen geraken. In acht genomen dat zowel de mentale, (fysieke) en sociale ontwikkeling bijdraagt tot de algemene gezondheid van de leerling in kwestie, weten we dat het belangrijk is technologie niet de bovenhand te laten nemen in het dagelijkse onderwijs.

Daarnaast vind ik het ook belangrijk bij welke leeftijdscategorie dit soort technologie wordt toegepast. Wanneer dit reeds in de lagere school (zie video 1) wordt toegepast heb ik hierbij mijn twijfels. Ik ben persoonlijk van mening dat de kwaliteit van een goede basisontwikkeling het belangrijkste is. Hierbij maakt het in principe niet uit via welk middel deze basiskennis aangeleerd wordt, maar het middel mag niet belangrijker worden dan het doel, kennis vergaren, op zich. Studenten uit het hoger onderwijs kan je dan weer juist motiveren met het gebruik van technologie. Deze zijn ook oud en wijs genoeg om te weten wat belangrijk is en om het nut van dit soort technologie in te zien.

Om uit eigen standpunt te concluderen vind ik dat technologie past in ons hedendaags onderwijs zolang het doel niet voorbijgestreefd wordt. Daarom is het belangrijk dat wij, leerkrachten (in spé), de fijne lijn tussen schaden en positief stimuleren van het leerklimaat, goed weten te benutten. Gebruik daarom enkel technologie als aanvulling van de normale leerstof om bepaalde zaken te vergemakkelijken, verduidelijken of plezanter te maken, maar niet om bepaalde lessen te vervangen.
 

BRONNEN

Artikel
Belga, 2015. Leerlingen die meest met computer werken, hebben slechtste resultaten. Knack. Available at: http://www.knack.be/nieuws/wereld/oeso-leerlingen-die-meest-met-computer-werken-hebben-slechtste-resultaten/article-normal-605283.html

Bijkomende informatie

OECD, 2015. Students, Computers and learning: Making the connection, PISA, OECD Publishing. Available at: http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/education/students-computers-and-learning_9789264239555-en#page3

Tondeur, J., 2010. De invloed van leraar-en schoolkenmerken op het gebruik van ICT in het lager onderwijs. Pedagogische studien. 87(2). p.91-104. Available at: https://biblio.ugent.be/publication/946327


Videofragmenten
Gebruik technologie lagere school: 
https://www.youtube.com/watch?v=NEdTvdjrjMs
Gebruik technologie hogere studies: 
https://www.youtube.com/watch?v=5R8k1AiPheY

2 opmerkingen:

  1. Dag Renate,
    Ik voeg graag nog enkele woorden toe aan de visie die je in jouw blog hebt belicht. De (on)belangrijkheid van technologische vernieuwingen in de klascontext is iets waar alle aspirant-leerkrachten op een bepaald moment mee bezig zijn. Is het nuttig of zinloos om dit te integreren tijdens te lessen? Ik geloof, net zoals jij, dat er een evenwicht moet worden gezocht en dat technologie niet als vervangmiddel van de leerstof kan worden gezien. Als lerares talen is het voor mij van belang om het menselijk (i.p.v. digitaal) contact op de voorgrond te brengen. Het aanleren van talen bevat namelijk een brede dimensie en gaat over het samenbrengen van mensen uit andere culturen. Nu de wereld meer en meer versnippert, is het volgens mij zeker en vast van belang om het humane aspect te benadrukken tijdens de lessen.
    Skye-gesprekken met anderstaligen zullen zeker leerrijk zijn, maar de vraag die ik me stel (en die weerklinkt in jouw blogtitel) is dan de volgende: is dit echt nodig en kan er zonder technologische inbreng niet iets gelijkaardigs worden bereikt? Wat ik nog wil toevoegen is dat we als leerkrachten de leerlingen moeten wijzen op een relevant gebruik van media en op de voor- en nadelen van technologie in het leerproces. Bovendien vraag ik me ook nog af hoe de school te werk gaat in de beslissing om te investeren in ICT. Zou er gepeild worden naar het nut van deze investeringen in de lessen van alle leerkrachten? Of is het inderdaad een kwestie van modernisering en het volgen van technologische vooruitgang zonder dat er genoeg wordt gereflecteerd over het “waarom” van deze stappen? Het argument “het is handig of gemakkelijk” is naar mijn mening achterhaald en leeg.

    Bedankt voor de interessante blog.

    Groetjes,
    Rosanne

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Beste Rosanne,

    Alvast bedankt voor uw interessante reactie op mijn blog. Zelf heb ik geen ervaring of een idee ervan of er gepeild wordt bij de leerkrachten zelf over het nut van technologie in hun lessen. Ik heb eens gehoord bij een aantal familieleden die al enkele jaren ervaring hebben in het onderwijs en bij hen is ook nog nooit iemand komen vragen over het nut van technologische snufjes tijdens de lessen. Dit zou een zeer interessant voorstel zijn om te maken naar scholen toe, om zo ervoor te zorgen dat technologie enkel gebruikt wordt waar het een meerwaarde kan bieden aan het leerproces. Jammer genoeg denk ik dat het in de meeste gevallen gewoon een gevolg is van de vooruitgang van de huidige maatschappij en geen kwestie van een meerwaarde te willen bieden aan het leren. Wat betreft het nuttig gebruik van technologie in de onderwijscontext valt er dus nog veel te leren en is een verandering van gedachtegang zeker op zijn plaats.

    Bedankt voor uw antwoord,
    Groetjes,
    Renate

    BeantwoordenVerwijderen