Exergames, de LO lessen van de toekomst?
- inleiding
We kunnen er vandaag de dag niet meer om heen.
Overal en altijd worden we geconfronteerd met de digitalisering van de
maatschappij. In de klaslokalen worden pen en papier vervangen door
computerschermen, scrollen op de smartphone wordt voor velen een hobby,
bewegingen in de zwemtrainingen worden gefilmd en geanalyseerd met de Go Pro,
’s avonds spelen de kleinsten geamuseerd spelletjes spelen op hun iPad,… We
leven in een wereld waar (bijna) alles kan en mogelijk is. Blijven stilstaan is
geen must, we moeten mee vooruit met de stroom. Dit hebben ook de leerkrachten
LO begrepen die tegenwoordig al eens nieuwe technologische snufjes zoals
exergamen introduceren in hun lessen.
- Exergames
In sommige scholen wordt er reeds gebruikt
gemaakt van exergames in de lessen LO of tijdens de middagpauze. Maar wat zijn
exergames nu eigenlijk precies? Exergaming is een samenvoeging van twee Engelse
termen, namelijk “exercise” en “gaming”. In het Nederlands wordt soms de term “actieve
videospelen” gebruikt. Exergames zijn gebaseerd op technologie die
lichaamsbeweging of reacties registreert. Op die manier kan het spel gespeeld
worden (LeBlanc et al., 2013). Het
is de bedoeling dat je tijdens het exergamen je volledige lichaam gebruikt. Dit
vraagt dus om enige fysieke inspanning. Er kan zowel met als zonder controller
gespeeld worden, naargelang het type spel. Er zijn verschillende consoles (Wii,
Xbox Kinext, Playstation Move,…) die allerlei exergames hebben. Enkele voorbeelden
zijn Wii Fit, Wii Sport, Dance Dance Revolution, Grand Slam Tennis, Zumba
fitness, Kinect Adventures, Kinect Sports,… Het doel van deze exergames is om
het plezier en entertainment van de games te koppelen aan de fysieke activiteit.
- Voordelen
Exergames
Het gebruik van exergames kan interesse voor de
lessen LO opwekken bij de leerlingen. Exergames sluit namelijk aan bij hun
leefwereld.
De effectieve speeltijd kan je als leerkracht
gemakkelijk verhogen. Er hoeft geen lange uitleg gegeven worden. Kort enkele
speelregels en afspraken meedelen en eventueel een demonstratie geven. Daarna
kunnen de leerlingen zelfstandig aan de slag en actief het spel ontdekken. De
leerlingen kunnen elke op hun eigen niveau spelen. Het fijne aan exergames is
dat de leerlingen in aanraking kunnen komen met een nieuwe sport die ze in het
dagelijkse leven misschien nooit zullen beoefenen. Tot slot heb je altijd iets
om op terug te vallen bij slecht weer, aangezien exergames indoor beoefend
kunnen worden.
- Kritische
bedenkingen
Levert het spelen van exergames een positieve
bijdrage aan de gezondheid van de jongeren? Dat is de belangrijkste vraag die
ons allemaal bezig houdt tijdens het bestuderen van exergames. Uit verschillende
onderzoeken is gebleken dat exergames minder energie verbruiken dan het beoefenen
van echte sporten. Om een bijdrage te leveren aan de gezondheid, zouden de
exergames minstens een matige fysieke inspanning moeten vragen. Dit komt
overeen met +- 3 MET. (Ridley et al., 2008). Boksen op de Wii wordt uitzonderlijk als een matig
fysiek inspannend beschouwd met een 3.2 MET. We kunnen exergames dus niet
gebruiken als vervangmiddel voor het sporten. Al sluiten we het niet meteen
uit, het is immers wel een goeie aanvulling (Graves et al.,
2010).
Daarnaast zijn de leerkrachten niet altijd
voldoende ingelicht en opgeleid om de consoles te beheren. Er is vaak nood aan
kennis en ervaring.
Eén van de grootste drempels om de exergames te
integreren in de lessen LO op school, is het dure kostenplaatje dat hieraan
vast hangt. Niet enkel de aankoop, maar ook het onderhoud, de updates,
bijhorende gadgets en de eventuele herstellingskosten brengen tal van extra
kosten met zich mee. Sommige scholen lossen dit op door bijvoorbeeld slechts
vijf toestellen aan te kopen, om zo een grote kost uit te sparen. Hoewel deze
scholen het goed bedoelen, doen ze hier meer kwaad dan goed mee. De
sportleerkracht kan slechts vijf leerlingen tegelijk actief laten bewegen, de
overige twintig leerlingen kijken toe en wachten hun beurt af. In dat geval is
het beter om voorlopig nog de klassieke manier van lesgeven te hanteren.
- Conclusie
Het is als sportleerkracht tegenwoordig een
grote uitdaging om alle leerlingen actief aan de slag te krijgen tijdens de
lessen en ze te motiveren om ook buiten school te bewegen/sporten. Ik betwijfel
zeker niet dat het introduceren van enkele lessen exergaming op school hier een
positieve vibe aan kan geven. Kinderen leren op een speelse manier actief bewegen.
Zonder te beseffen dat ze aan het bewegen zijn, beleven ze plezier.
Desondanks verkies ik nog steeds de
traditionele sportlessen over het exergamen. Voorlopig zijn er nog teveel
nadelen aan het exergamen verbonden om hier gedeeltelijk of volledig op over te
stappen.
Daarnaast heb ik het gevoel dat exergamen de
aandacht en inzet omtrent actief sporten tijdens de lessen slechts tijdelijk
zal verhogen. Leerlingen raken tegenwoordig snel verveeld. Na enkele lessen zijn
ze een bepaald onderwerp gewoon en verliezen ze hun motivatie. De kunst is om hun
iedere les opnieuw te verrassen,
voldoende variatie in de lessen te steken en innovatief te zijn en blijven. Persoonlijk
ben ik er van overtuigd dat hiervoor de grootste slaagkans is wanneer je uw
eigen creativiteit de vrije loop laat gaan, in plaats van steun te zoeken bij
exergamen.
Het belangrijkste minpunt waarom volgens mij de
opmars van exergaming zo moeizaam verloopt, is de enorme hap die het neemt uit
het budget van de scholen. Zij spenderen hun geld voorlopig liever aan andere,
meer essentiële, zaken…
Wanneer ik als leerkrachte er toch voor zou
kiezen deze exergames te introduceren in mijn lessen, zou ik alvast de leerlingen
nooit vrij laten spelen. Ik zou kiezen voor spelen die aansluiten op de
doelstellingen van in het curriculum. Tot slot zou ik voldoende afwisselen
tussen verschillende spelen zodat er genoeg variatie is.
- Extra
Wanneer u
als leerkracht LO toch overweegt om exergames uit te proberen tijdens
de lessen, kunt u tal van tips en uitgewerkt lesmateriaal terug vinden op
onderstaande link. Dit kan u alvast goed op weg helpen.
- Bronnen
LeBlanc,
A.G., Chaput, J.P., McFarlane, A., Colley, R.C., Thivel, D., Biddle, S.J.H.,
Maddison, R., Leatherdale, S.T., & Tremblay, M.S. (2013). Active video
games and health indicators in children and youth : a systematic review. PLoS
ONE, 8, 6.
Ridley, K.,
Ainsworth, B.E., Olds, T.S. (2008). Development of a compendium of energy
expenditures for youth. International Journal of Behavioral Nutrition
and Physical Activity 5, 45, 8 p.
https://food.khleuven.be/shared/content/bijlagen/eindverslag_exergames_3juni.pdf
https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/461067/1/Aan+de+slag+met+exergames+in+de+les+LO.pdf
Dag Jenka,
BeantwoordenVerwijderenik ben het eens met je bemerkingen. Als ik een les L.O waarin we trefbal speelden vergelijk met een sessie tennis op de Wii kan ik met zekerheid zeggen dat veel intensiever bewogen heb tijdens de klassieke les L.O.
Ik zou nog willen toevoegen dat groepssporten spelen tijdens L.O. ook een belangrijke functie heeft in de persoonlijkheidsontwikkeling, in de klassfeer en in het leren samenwerken. Als iedere leerling individueel exergame speelt, valt deze sociale functie van samen leren spelen weg.
Dag Jenka,
BeantwoordenVerwijderenTegenwoordig behalen veel leerlingen de dagelijkse norm omtrent fysieke activiteit niet meer (10.000 stappen). Exergaming zou naar mijn mening kunnen bijdragen tot het behalen van deze dagelijkse beweegnorm. Als zij hier in een initiatieles LO mee in contact komen kunnen ze thuis de lijn verder door trekken. Ik zie dat jij bijvoorbeeld aangeeft dat de inspanning minstens matig intensief moet zijn om beschouwd te worden als gezondheidsbevorderend, dit klopt. Ik denk ook niet dat exergames een klassieke les volledig kan vervangen maar toch is uit onderzoek gebleken dat 60% van de leerlingen eens wil exergamen tijdens een les LO.
Het kan ook de motivatie om te bewegen verhogen bij minder actieve kinderen. De kinderen kunnen ook kennis maken met een sport die ze normaal niet zouden leren kennen (bv. Golf). De exergames sluiten ook aan bij de leefwereld van de leerlingen. Vandaar dat de initiatieles mij een interessant gegeven lijkt...
Staiano, A. E., & Calvert, S.L. (2011). Exergames for physical education courses: Physical, social, and cognitive benefits. Child Development Perspectives, 5, 2, 93-98.